Ada Lovelace - Bedenker van het 1e computerprogramma
Ada Lovelace was een Britse Wiskundige. Ze is geboren op 10 december 1815 in Londen met de geregistreerde naam Augusta Ada Byron. Zij staat bekend om haar beschrijving van de 'analytische machine', de vroege mechanische computer voor algemeen gebruik van Charles Babbage. Ada Lovelace wordt gezien als de ontwerpster van het eerste computerprogramma, omdat ze "programma's" schreef om symbolen volgens vaste regels te manipuleren met een tonnen zware machine die Babbage op dat moment nog moest maken. Volgens onderzoek is hij de eerste die algoritmen schreef, mede geïnspireerd door de samenwerking met Lovelace.
Hadden Ada Lovelace en Charles Babbage ooit kunnen weten wat hun legacy zou opleveren?
De ontwerpen van Babbage vertonen opmerkelijke parallellen met de architectuur van hedendaagse computers. En waar hij vooral de focus had gelegd op rekenkracht, was het Lovelace die voorzag dat zo een analytische machine gebruikt zou kunnen worden om muziek te componeren, afbeeldingen te maken en wetenschap te bedrijven. Ze beschreef zelfs in detail hoe de analytische machine gebruikt kon worden om met behulp van een algoritme 'Bernoulligetallen' te berekenen. Dit uitgeschreven plan wordt nu beschouwd als een van de eerste computerprogramma's.
Lovelace vertaalde eveneens een samenvatting van de plannen van Babbage uit het Frans naar het Engels. Hij stelde voor dat zij dit met haar eigen aantekeningen zou uitbreiden tot een artikel, hetgeen de oorspronkelijke tekst drie keer zo lang maakte. Het is opmerkelijk dat hij als Britse man in de 19e eeuw; zijnde wiskundige, uitvinder, werktuigbouwkundige en filosoof, zijn plannen liet uitbreiden door een vrouw met haar eigen aantekeningen. Het feit dat een vrouw zich bezighield met wetenschappen was voor die tijd zeer bijzonder, want vrouwen werden in het onderwijs buitengesloten. Lovelace heeft dankzij haar moeder de kans gekregen en Babbage heeft haar de erkenning gegeven voor haar kennis. Het artikel werd gepubliceerd in 1843.
De programmeertaal Ada is naar haar vernoemd, welke in 1979 is ontwikkeld in opdracht van het Amerikaanse Ministerie van Defensie. De British Computer Society reikt de Lovelace medaille uit aan personen die een bijzondere bijdrage hebben geleverd aan het begrip of de vooruitgang van informatica. Dit gaat gepaard met een openbare lezing genaamd; de Lovelace lecture. Elk jaar vindt de Ada Lovelace Day plaats op de 2e dinsdag van oktober. Dit is bedoeld om de zichtbaarheid van vrouwen te vergroten in wiskunde, natuurwetenschap en engineering.
Nieske Vergunst en Bennie Mols; trends in robotisering
Hello Radio interview met Nieske Vergunst en Bennie Mols. Nieske is afgestudeerd in cognitieve kunstmatige intelligentie en adviseur wetenschapscommunicatie aan Universiteit Utrecht. Bennie is gepromoveerd natuurkundige en afgestudeerd filosoof. Daarnaast is hij wetenschapsjournalist, auteur, spreker en deskundig op het gebied van kunstmatige intelligentie en robots.
Tijdens het interview vertellen ze over het verleden, heden en toekomst van de robots, inclusief artificial intelligence. Ze hebben er een boek over geschreven dat Hallo Robot heet. Hierin komen wetenschappers, robotgebruikers en hobbyisten aan het woord.
De inzet van robots is onmisbaar om ouderenzorg betaalbaar te houden - dr. Margo van Kemenade
Volgens dr. Margo van Kemenade is de inzet van robots onmisbaar om ouderenzorg betaalbaar te houden. Ze
werkt sinds 2021 als associate lector bij het lectoraat Robotica aan Hogeschool Inholland. Hier richt zij zich op praktische toepassingen van robots, autonoom bestuurde objecten in de huidige samenleving, en met een focus op duurzaamheid en empowerment.
Nederland staat nog maar aan het begin van een vergrijzingsgolf. Dat concludeerde IBO Ouderenzorg in het deze zomer verschenen rapport 'Niets doen is geen optie'. Over twintig jaar is het aantal tachtigplussers verdubbeld. De grootste politieke partijen willen meer plek in verpleeghuizen. Als er niets verandert, stijgt het aantal benodigde zorgmedewerkers met 76 procent en verdubbelen de uitgaven aan ouderenzorg! Zorgrobots kunnen een cruciale rol spelen om personeelstekorten en stijgende kosten te beheersen. Dan moeten we 'hen' wel omarmen en regelgeving aanpassen.
Robots kunnen taken in de zorg overnemen. Dit kan van basale handelingen zijn, zoals het rondbrengen van medicatie en het optillen van patiënten, tot complexere zaken zoals monitoring van vitale functies en eenzaamheidsbestrijding. Door de ondersteunende rol van robots stijgt de productiviteit van zorgmedewerkers en daalt de behoefte aan menselijke arbeid. Gegevens van zorgverzekeraars tonen aan dat de inzet van robots en de bijbehorende lagere zorgkosten directe voordelen opleveren. Op de lange termijn is de potentiële impact van zorgrobots op onze zorgkosten enorm.
Ondanks de hoge nood krijgt de inzet van robots geen vrij baan. Dat komt enerzijds door weerstand uit de maatschappij en zorgsector, en anderzijds door de innovatiebeperkende Nederlandse en Europese wet- en regelgeving. Zorgverleners en familieleden hebben namelijk vaak moeite met het idee dat een robot het menselijk contact vervangt, en dat er geen controle is op de geleverde zorg door de robot.
Tegenover de vrees dat zorgrobots menselijk contact vervangen, staat een toekomstvisie waarin zij juist de druk verlichten en ons zorgstelsel duurzamer maken. Met gerichte investeringen, onderzoek en openheid voor innovatie, kan er aan een toekomst worden gewerkt waarin zowel de zorgkwaliteit als -kosten in balans zijn. Onze maatschappij, en in het bijzonder onze ouderen, verdienen een zorgsysteem dat bestand is tegen de uitdagingen van de toekomst.
Onderzoek rol van robots bij welzijn kinderen op school
RobotWise en TNO bundelen hun krachten om de potentie van robots te onderzoeken voor het welbevinden van kinderen, waarbij de ontwikkeling van communicatieve en sociaal-emotionele vaardigheden centraal staan. Dat doen zij met het in Amstelveen gestarte gezamenlijke schoolkamp 'Robot Playground'. In 3 dagen kunnen basisschoolleerlingen spelenderwijs ontdekken en leren over technologie, robotica en programmeren. Het kamp dient ook als onderzoek om te kijken hoe een persoonlijk robotvriendje het welzijn van alle schoolgaande kinderen kan bevorderen, met een extra oog voor kwetsbare kinderen.
Spelen robots een belangrijk rol in het welzijn en de ontwikkeling van jonge kinderen?
Nederland kent veel kinderen met beperkingen in communicatieve en sociaal-emotionele vaardigheden. Leerkrachten en zorgprofessionals hebben vaak moeite om deze kinderen voldoende ondersteuning te bieden, en ouders voelen zich soms niet genoeg betrokken. RobotWise, TNO, TU Delft, Therapieland, Interactive Robotics en Topicus (onder anderen van ParnasSys) werken in het kader van het ePartners4All-project samen om deze uitdaging aan te pakken. Het team gelooft dat robots een belangrijke rol kunnen spelen bij het helpen van deze kinderen en hun welzijn en ontwikkeling kunnen verbeteren.
CEO en oprichter Tamar Neter over haar initiatief RobotWise (foto met robot Zora)
"We merken dat kinderen het geweldig vinden om op deze manier te leren over technologie, robotica en programmeren", zegt Tamar Neter, CEO en oprichter van RobotWise. "En omdat ze daarbij ook met elkaar moeten communiceren en samenwerken, oefenen ze spelenderwijs belangrijke sociale vaardigheden."
RobotWise is een startup die interactieve, gamified les- en trainingsprogramma's ontwikkelt en aanbiedt, met sociale educatieve robots. De startup biedt dit voor alle typen onderwijs, het bedrijfsleven en jeugdhulp als hulpmiddel om speciale vaardigheden te ontwikkelen. RobotWise streeft naar talentontwikkeling, met robots als hulpmiddel, gericht op de ontwikkeling van sociale en (meta)cognitieve vaardigheden. Het leverde een top 10 notering op in de lijst van de meest innovatieve bedrijven in Nederland: robotwise.nl
Kinderen leren spelenderwijs wat communiceren is op basis van '21st Century Skills'
Tijdens het kamp leren kinderen communiceren en omgaan met anderen, met behulp van de activiteiten en een persoonlijk robotmaatje. Hierbij staan de '21st Century Skills' centraal. Denk naast het samenwerken aan communiceren met kritisch en creatief denken. Denk ook aan het versterken van probleemoplossend vermogen en zelfregulering.
Gedurende alle onderzoeken praten de kinderen met de robot over hun keuzes en voorkeuren in de klas, zoals de keuze om al dan niet deel te nemen aan activiteiten met andere kinderen. Dit geeft de kinderen tevens de mogelijkheid om te oefenen met belangrijke sociale vaardigheden. Bovendien wordt er gebruik gemaakt van een speciaal tabletspel om te onderzoeken waar het kind zijn of haar aandacht op richt. Deze informatie wordt gebruikt om de robot te optimaliseren en beter aan te passen aan de behoeften van het kind.
TNO-deskundige Marx Neerincx over het initiatief 'Robot Playground' met partner Robotwise
Marx Neerincx is hoofdonderzoeker bij TNO en tevens hoogleraar Human-Centered Computing aan TU Delft. Hij benadrukt het potentieel van robots om kinderen te motiveren om te leren en nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Neerincx: "Robots oordelen niet en bieden een veilige omgeving om te leren. Uit onderzoek blijkt dat kinderen een band krijgen met een robotmaatje. Wij verwachten dat de kinderen ook in dit kamp dergelijke positieve leerervaringen zullen opdoen."
De drie wetten van robotica van Isaac Asimov zijn aangepast door voortschrijdend inzicht
Isaac Asimov was een sciencefictionschrijver met zo'n 500 publicaties op zijn naam. Daarnaast was hij biochemicus. In zijn verzameling korte verhalen, waaronder de verfilmde 'I, Robot', ontwikkelde hij een aantal gedragsregels die de robots uit zijn verhalen behoorden te volgen. Dit waren de 'wetten' van de robotica, die zowel in de wereld van de sciencefiction als in de wetenschappelijke wereld van de cybernetica beroemd zijn geworden. Zo mag een robot een mens geen letsel toebrengen, of door niet te handelen toestaan dat een mens letsel oploopt. Een robot moet de bevelen uitvoeren die hem door mensen gegeven worden, behalve als die opdrachten in strijd zouden zijn met het eerst gestelde. En een robot moet zijn eigen bestaan beschermen, voor zover die bescherming niet in strijd is met voornoemde stelregels. Asimov baseerde dit op de basisprincipes van gereedschap, redenerend dat een robot feitelijk ook een soort gereedschap is.
In de praktijk bleek echter dat deze 'wetten' leiden tot conflicten en problemen die hij zelf ook onderkende. Een dergelijk conflict tussen wetten, of het besef achteraf dat een robot vooral de eerste wet geschonden heeft, kan leiden tot het disfunctioneren van de robot.
Drie Wetten voor Verantwoordelijke Robotica
In navolging op Asimovs drie wetten ontwierpen de robotwetenschappers Robin Murphy en David D. Woods de "Drie Wetten voor Verantwoordelijke Robotica";
- Een mens mag geen robot inzetten wanneer dit werk met de robot niet voldoet aan de hoogste wettelijke en professionele normen van veiligheid en ethiek.
- Een robot moet afhankelijk van zijn functie mensen voldoende kunnen beantwoorden.
- Een robot moet worden begiftigd met genoeg toereikende autonomie om zijn eigen bestaan te kunnen beschermen, zolang hij hierdoor gemakkelijk te bedienen blijft en zijn autonomie niet in strijd is met de Eerste en de Tweede Wet.
Deze wetten vormen een leidraad in de filosofische discussie over hoe de moderne maatschappij om dient te gaan met innovatie in technologie, zoals algoritmes voor het oplossen van problemen en kunstmatige intelligentie dat algoritmes gebruikt om verbanden te leggen. De 'analytische machine' van Lovelace kan inderdaad muziek componeren, afbeeldingen maken en wetenschap bedrijven. Hoe gaan we nu verder? Want iedereen wil oud worden, voorzien van een onbezorgde 'oude dag', maar vrijwel niemand wil ook echt oud zijn.